Umönnunargreiðslur til foreldra fatlaðra og langveikra barna
Umboðsmanni barna bárust í nóvember sl. athugasemdir um fyrirhugaðan niðurskurð á umönnunargreiðslum til foreldra fatlaðra barna eða barna með alvarleg veikindi. Í frumvarpi til fjárlaga var lagt til að umönnunarbætur yrðu 1.035 milljónir kr. fyrir árið 2010, en þær voru kr. 1.373 milljónir króna árið 2009.
Mikilvægt er að tryggja fötluðum og langveikum börnum sérstaka aðstoð og stuðning, eins og meðal annars kemur fram í 23. gr. Barnasáttmála Sameinuðu þjóðanna. Telur umboðsmaður barna því nauðsynlegt að gæta ýtrustu varkárni þegar tekin er ákvörðun um að skerða fjárframlög til þeirra. Í því sambandi má minna á meginreglu 3. gr. Barnasáttmálans, sem kveður á um að það sem er barninu fyrir bestu skuli ávallt hafa forgang þegar teknar eru ákvarðanir sem varða börn með einum eða öðrum hætti. Ber því ávallt að leita annarra leiða við niðurskurð áður en þjónusta við börn er skert.
...en í greinargerð með frumvarpi til þeirra laga kemur fram að við smíði frumvarpsins sem og í skýrslu nefndar frá árinu 2005 um rétt foreldra til launa í fjarveru frá vinnu og rétt til sjúkradagpeninga vegna langvarandi veikinda barna hafi komið fram, að eðlilegt sé að ákvæðin um umönnunargreiðslur verði tekin til endurskoðunar með það að markmiði að skýra betur reglur um aðstoð til foreldra langveikra og fatlaðra barna vegna útlagðs kostnaðar í tengslum við veikindi eða fötlun barnanna. Jafnframt segir í greinargerðinni að ráðherra muni jafnframt efna til endurskoðunar á umönnunargreiðslum innan tveggja ára frá gildistöku frumvarpsins, samhliða því greiðslukerfi sem lagt var til með frumvarpinu frá árinu 2007 og skuli þar meðal annars höfð hliðsjón af reynslunni.
Nú hefur félags- og tryggingamálaráðherra því sett á laggirnar vinnuhóp sem hefur fengið það verkefni að hefja heildstæða endurskoðun á þeim málaflokki sem hér um ræðir og meta hann í heild sinni í ljósi reynslunnar. Hópnum er sömuleiðis ætlað að vera ráðherra til ráðgjafar um þá aðhaldskröfu sem fram er sett í málaflokknum í fjárlögum ársins 2010. Í vinnuhópnum eiga sæti fulltrúar helstu hagsmunasamtaka foreldra þeirra barna sem hér um ræðir, þ.e. Þroskahjálpar og Umhyggju, enda lögð rík áhersla á það af hálfu ráðherra og ráðuneytis að mál þetta verði unnið í góðu samstarfi við þá sem hagsmuni hafa að gæta.