Upplýsingar um bið eftir þjónustu

Umboðsmaður barna birtir nú í sjötta sinn upplýsingar um bið barna eftir þjónustu.

Löng bið eftir þjónustu við börn hefur verið viðvarandi vandamál til margra ára. Með það að markmiði að varpa ljósi á raunverulega stöðu barna hefur umboðsmaður barna, frá því í desember 2021, staðið fyrir reglulegri upplýsingaöflun um þann fjölda barna sem bíður eftir þjónustu hjá tilteknum aðilum.

Samstarfsaðilar verkefnisins eru Barna- og fjölskyldustofa, lögreglan á höfuðborgarsvæðinu, Geðheilsumiðstöð barna, Ráðgjafar- og greiningarstöð, Barna- og unglingageðdeild LSH, Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu, Heilsugæsla höfuðborgarsvæðisins, Heilsuskóli Barnaspítalans og Heyrnar- og talmeinastöð Íslands.

Umboðsmaður barna starfar samkvæmt lögum um umboðsmann barna nr. 83/1994 og hefur það hlutverk að standa vörð um hagsmuni, þarfir og réttindi barna. Liður í því er að afla og miðla gögnum og upplýsingum um aðstæður barna og stöðu tiltekinna hópa barna hverju sinni í samvinnu við ýmsa aðila. Hluti af þeirri vinnu er að gera aðgengilegar á einum stað upplýsingar um þann fjölda barna sem bíður eftir tiltekinni þjónustu hverju sinni. Upplýsingarnar eru uppfærðar á sex mánaða fresti til að fylgjast með þróuninni.

Það er von umboðsmanns barna að birting þessara upplýsinga muni varpa ljósi á raunverulega stöðu barna í íslensku samfélagi og verði stjórnvöldum hvatning til aðgerða og úrbóta. Söfnun og birting upplýsinganna er jafnframt liður í því hlutverki umboðsmanns að stuðla að frekari innleiðingu Barnasáttmálans.

Skýrsla um samanburð á milli ára - útgefin 26. febrúar 2024.

Bið eftir þjónustu

Tölur uppfærðar 3. mars 2025. 

Barna- og fjölskyldustofa (áður barnaverndarstofa)

Tölur frá 01.02.2025	Fjöldi barna	Meðalbiðtími (dagar)	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Stuðlar, meðferðardeild1	0	0	0
Stuðlar, neyðarvistum2	0	0	0
Blönduhlíð3	7	115	4
MST4	19	60	2
Styrkt fóstur5	6	47	1
Lækjarbakki6	-	-	-
Bjargey7	1	33	0
SÓK8	1	44	1

¹ Á tímabilinu 1. sept. 2024 – 1. feb. 2025 var ekkert barn að bíða eftir innskrift á meðferðardeild Stuðla. Skv. tilmælum frá Barna- og fjölskyldustofu var ákveðið haustið 2024 að þau börn sem áður hefðu verið innskrifuð á meðferðardeild Stuðla yrðu innskrifuð á nýtt meðferðarheimili, Blönduhlíð, sem til stóð að myndi opna síðar um haustið. Dagsetning umsóknar miðast við frá því að umsókn berst með öllum nauðsynlegum fylgigögnum. Umsóknir eru teknar fyrir á vikulegum samráðsfundum. Í einhverjum tilfellum er óskað eftir ákveðnum innskriftardögum, ekki fyrsta mögulega degi.

² Rýmum á lokaðri deild Stuðla var fjölgað undir lok ársins 2018 úr 6 í 8 til að bregðast við endurteknum frávísunum vegna plássleysis. Síðan þá hefur engum börnum verið vísað frá lokaðri deild Stuðla. 19. okt 2024 kom upp eldur sem gerði stærstan hluta húsnæðis neyðarvistunar ónothæfan. Frá þessum atburði eru 4 vistunarrými á neyðurvistun auk nokkurra neyðarrýma í Flatahrauni sem hægt er að nýta ef þörf krefur.

³ Á tímabilinu 1. sept. 2024 – 1. feb. 2024 bíða 7 börn eftir vistun í Blönduhlíð. Til stóð að meðferðarheimilið tæki til starfa haustið 2024 en það hefur enn ekki veirð opnað. 3 börn hafa beðið í 3 mánuði eða lengur og meðalbiðtími er 115 dagar.

⁴ Miðað er við frá því umsókn berst Barna- og fjölskyldustofu. Meðalbiðtími barna sem nú eru á biðlista eru 60 dagar.  Af þeim 19 börnum sem nú eru á bið eru tvö börn sem hafa beðið lengur en þrjá mánuði og draga upp meðalbiðtíma barna talsvert. Skýringar eru á þessum langa biðtíma þessara tveggja barna þar sem það var sameiginleg ákvörðun MST og barnaverndar að setja umsóknir viðkomandi barna á bið vegna annarrar vinnslu í þeirra málum. Ef þessi tvö mál eru tekin út er meðalbiðtími þeirra 17 barna sem eftir standa að meðaltali 42 dagar.

Meðalbiðtími í málum sem hófu meðferð frá 1. janúar 2024 til 31. desember 2024, voru 77,3 dagar (miðgildi 67 dagar, spönn frá 0-250). Af 114 málum sem hófu meðferð á tímabilinu, biðu 37 börn lengur en 3 mánuði eftir þjónustu.Vert er að nefna að biðtími getur lengst í sumum málum þar sem umsókn berst að vori og meðferð hefst ekki fyrr en að hausti, t.d. þar sem skólavandi er mikill og í samráði við fjölskylduna talið betra að hefja meðferð þegar skólinn er opinn. Í einstaka tilvikum getur lengd biðtíma orsakast af aðstæðum hjá fjölskyldum þar sem óskað er eftir því að beðið sé með að meðferð hefjist. Þegar umsókn berst um MST þurfa teymisstjórar að fara ásamt starfsmanni barnaverndarþjónustu í heimsókn til fjölskyldu til að kynna MST og meta nánar vanda barns út frá viðmiðum MST. Tími frá því umsókn berst og að umsókn er samþykkt er að meðaltali 41 dagur (miðgildi 36 – athuga örfáar umsóknir draga biðtímann upp, sérstakar ástæður voru fyrir því að beðið var að samþykkja meðferð í þeim málum). Í MST starfa 3 teymi með fjórum meðferðaraðilum hvert. Teymin geta haft um 48-60 mál í meðferð hverju sinni fyrir utan sumarleyfistímann. Umsóknir sem koma inn að vori gætu þurft að bíða lengur. Meðferðartíminn í MST er að jafnaði 3-5 mánuðir, meðalmeðferðartími í MST hefur verið um 4 mánuðir.

⁵ Síðastliðið árið, 1. febrúar 2024 til 1. febrúar 2025, bárust alls 71 umsóknir um styrkt fóstur, þar af voru 54 umsóknir samþykktar, en öðrum ýmist synjað eða dregnar til baka. Vert er að nefna að af þeim 54 umsóknum sem voru samþykktar voru 19 umsóknir um áframhaldandi styrkt fóstur á sama fósturheimili og því enginn biðtími. Börn á biðlista eftir fósturheimili eru í dag sex. Meðaltímalengd þeirra á biðlistanum er 47 dagar. Á tímabilinu hefur meðalbiðtími mála frá umsókn þar til barn fer á fósturheimili verið 34 dagar en 27 dagar frá því að umsókn er samþykkt. Þá er mikilvægt að árétta að ekki er um eiginlega biðlista að ræða í styrktu fóstri. Ferlið fer þannig fram að sótt er um styrkt fóstur og þá hefst vinna við að finna fósturforeldra sem henta þörfum barnsins.

⁶  Lækjarbakki þurfti að hætta starfsemi í maí 2024 vegna myglaðs húsnæðis og enginn drengur innritaðist á tímabilinu janúar-maí. Þá gekk ekki að finna starfseminni annað húsnæði á árinu og því innritaðist enginn drengur í fyrra. Samtals bárust 6 umsóknir um framhaldsmeðferð á Lækjarbakka 2024 og var reynt að finna aðrar lausnir fyrir þessa drengi í samstarfi við barnaverndarþjónusturnar. Þá má nefna að bið eftir úrræði er stundum á forsendum barns til að leyfa góðan undirbúning fyrir úrræðið, ekki síst yfir sumarmánuði.

⁷ Bjargey opnaði 1. júní 2022. Á tímabilinu 6. desember 2023 til 1. febrúar bárust alls 10 umsóknir. Meðal biðtími frá því að umsókn barst og þar til hún var samþykkt 33 dagar.

⁸Sálfræðiþjónusta vegna óviðeigandi kynhegðunar (SÓK) er úrræði Barna- og fjölskyldustofu fyrir börn allt að 18 ára aldri sem sýna óviðeigandi eða skaðlega kynhegðun. Þjónustan er í höndum teymis sálfræðinga sem sérhæfa sig á þessu sviði og hafa náið samstarf sín á milli. Meðalbiðtími í málum sem hófu meðferð frá 1. janúar 2024 til 1. febrúar 2025, frá samþykkt umsóknar til fyrsta viðtals var að meðaltali 44 dagar og spannaði frá 18 upp í 119 daga. 3 börn biðu lengur en 50 daga. Sá biðtími, frá umsókn til samþykkis, getur verið af ýmsum orsökum, t.d. vegna þess að nauðsynleg gögn vantar.

Nánari upplýsingar um Barna- og fjölskyldustofu.

Barnahús

Tölur frá 31.12.2024	Fjöldi barna	Meðalbiðtími (dagar)	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Skýrslutaka*	-	-	-
Könnunarviðtal**	-	1 - 14	-
Meðferð***	42	0	0
Flokkur 1	32	81	13
Flokkur 2	10	104	6

* Þegar beiðni um skýrslutöku berst frá héraðsdómi er strax bókaður tími sem hentar. 

** Beiðnir eru teknar fyrir vikulega og í kjölfarið haft samband við barnarvernd og bókaður tími.
Bið í könnunarviðtal er í mesta lagi 2 vikur en alla jafna styttri. 

*** Brotin eru flokkuð eftir alvarleika, frá 1-2 þar sem stysta biðin er í flokki 1.

• Upplýsingar um Barnahús.

Lögreglan á höfuðborgarsvæðinu

Ekki er hægt að kalla fram upplýsingar úr gagnagrunni lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu um hversu lengi börn sem eru sakborningar eða brotaþolar bíða eftir fyrsta viðtali en vonir standa til að það verði hægt innan tíðar. Upplýsingar í töflunni sýna bráðabirgðatölur um fjölda barna sem eru með stöðu sakbornings eða brotaþola í kynferðisbrota- og ofbeldismálum eftir árum. 

Sakborningar - ólögráða

	2024	2023	2022	2021	2020	2019	2018	2017	2016	2015
Kynferðisbrot	21	13	19	20	21	20	16	14	17	7
Ofbeldisbrot	145	121	128	116	102	95	101	97	75	75

Brotaþolar - ólögráða

	2024	2023	2022	2021	2020	2019	2018	2017	2016	2015
Kynferðisbrot	80	78	88	161	66	90	53	45	73	68
Ofbeldisbrot	150	124	120	138	109	103	93	107	84	111

Vefsíða lögreglunnar á höfuðborgarsvæðinu.

Geðheilsumiðstöð barna (áður Þroska- og hegðunarstöð) 

GMB teymi - tölur frá 21.01.2025	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Börn sem hafa beðið í 3+ mánuði
Athugun vegna gruns um ADHD og athugun vegna gruns um ADHD og einhverfu	1244	Amk. 24 mánuðir	1070
Athugun vegna gruns um einhverfu	641	Amk. 34 mánuðir	599
Mat og ráðgjöf læknis	121	7 mánuðir	116
Ráðgjafar- og meðferðarteymi	43	Allt að 5 mánuðir	10
Fjölskylduteymi 0-5 ára	44	Allt að 4 mánuðir	13
Heildarfjöldi á biðlista	2093		1808

Ath: Barn getur verið á bið í fleiru en einu teymi og því er samanlagður fjöldi beiðna í teymum hærri en heildarfjöldi barna á bið.

Nánari upplýsingar um Geðheilsumiðstöð barna.

Ráðgjafar- og greiningarstöð

	Fjöldi barna á bið eftir þverfaglegri greiningu	Meðalbiðtími (mánuðir)	Fjöldi barna á bið eftir fyrstu aðkomu ráðgjafa	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Yngri barna-svið	401	22,8	3*	358
Eldri barna-svið	243	24	10	222

* Breytt verklag, óska þarf sérstaklega eftir ráðgjöf.

Nánari upplýsingar um Ráðgjafar- og greiningarstöð.

Barna- og unglingageðdeild LSH (BUGL)

Febrúar 2025	Fjöldi barna	Meðalbiðtími - mánuðir	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Göngudeild BUGL	16*	1,7	0
Þar af transteymi BUGL	-	-	-
Átröskunarteymi BUGL	1	Engin bið	0

*Öll börn á biðlista eru búin að fá bókaðan tíma innan 4 vikna frá deginum í dag

BUGL veitir börnum og unglingum með geð- og þroskaraskanir margvíslega þjónustu.

Sýslumaðurinn á höfuðborgarsvæðinu

Uppfært 3. mars 2025: Nýjar tölur hafa ekki borist frá Sýslumanni síðan 14. febrúar 2024.

Mál er varða hag barna, barn ekki aðili máls.

Á fjölskyldusviði Sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu (SMH) eru m.a. meðhöndluð erindi foreldra er varða framfærslu barna, umgengni, sambúðarslit, skilnað, skipta búsetu, forsjá, lögheimili eða utanlandsferð. Við meðferð slíkra mála kann að reyna á sáttameðferð, ráðgjöf og fleiri úrræði samkvæmt barnalögum. Þá eru einnig meðhöndluð mál sem varða hagsmuni barna á grundvelli ættleiðingarlaga og lögræðislaga.

Mál hjá SMH á grundvelli barnalaga eða hjúskaparlaga, sem hafa stofnast en bíða meðferðar, þar sem aðilar máls eiga barn eða börn sem erindi foreldra varðar eru eftirfarandi:

	Fjöldi mála er bíður meðferðar	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Mál SMH á grundvelli barnalaga og hjúskaparlaga	442	391	4,5	178
Mál SMH á grundvelli ættleiðingarlaga	2	2	1	0
Mál SMH á grundvelli lögræðislaga	21	21	1	0
Sáttameðferð (allir sýslumenn)	108	150	3,5	24
Önnur mál sérfræðinga skv. barnalögum (allir sýslumenn)	4	6	0,5	2

Bið barna eftir þjónustu:

• Samkvæmt 46. gr. b barnalaga 76/2003 ber sýslumanni að bregðast við ef barn missir foreldri sitt. Ber sýslumanni að kanna tengsl barns við vandamenn, veita barni og forsjáraðila tækifæri til að mæta á fund sýslumanns og veita leiðbeiningar um umgengnisrétt. Ákvæði þetta kom inn í barnalög með l. 50/2019 en ekki fylgdi fjármagn með verkefninu. Í reglugerð 1450/2021 sem tók gildi 1.1.2022 voru settar reglur um framkvæmd þjónustunnar. Mál á grundvelli 46. gr. b sem bíða meðferðar hjá SMH eru hér að neðan:

• Samkvæmt 74. gr. barnalaga 76/2003 getur sýslumaður óskað eftir því við sérfræðing að taka viðtal við barn og gera um það skýrslu. Fjöldi slíkra beiðna og staða mála á bið eru hér að neðan. Það skal tekið fram að hér er um að ræða mál alls landsins. Biðtími er talinn frá því að mál stofnast og þar til það er tekið til meðferðar.

• Samkvæmt 33. gr. b barnalaga 76/2003 getur barn óskað þess að sýslumaður bjóði foreldrum samtal um fyrirkomulag forsjár, lögheimlis búsetu og umgengni. 

	Fjöldi mála er bíður meðferðar	Fjöldi barna	Meðalbiðtími í mánuðum	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Mál skv. 46. gr. b. barna-laga	0	0	0	0
Viðtal við barn skv. 74. gr. barnalaga	0	0	0,5	0
Samtal að frumkvæði barns, 33. gr. barnalaga	0	0	0	0

• Vefsíða sýslumannsins á höfuðborgarsvæðinu.

Heilsugæslan á höfuðborgarsvæðinu

Bið eftir þjónustu sálfræðinga hjá heilsugæslustöðvum höfuðborgarsvæðisins.

	Fjöldi barna	Meðalbiðtími, dagar	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Börn í bið eftir þjónustu sálfræðinga	228	184	118

Heilsuskóli Barnaspítala Hringsins

	Fjöldi barna	Meðalbiðtími, mánuðir	Fjöldi barna sem hafa beðið lengur en 3 mánuði
Börn í bið eftir þjónustu Heilsuskólans	71*	10,6	49

*þar af 5 sem hafa fengið boð um tíma og ekki þegið

• Í Heilsuskólanum er fjölskyldum kenndar aðferðir til að takast á við þyngdarstjórnun og viðhalda breytingum ásamt því að bæta lífsgæði til lengri tíma (upplýsingar teknar frá vefsíðu Heilsuskólans).

Heyrnar- og talmeinastöð Íslands - HTÍ

Heyrnar- og talmeinastöð Íslands

Talmeinafræðingar

• Biðlistar talmeinafræðinga eru ekki samræmdir en Sjúkratryggingar Íslands gerðu úttekt á stöðu barna á bið hjá talmeinafræðingum í desember 2021 að beiðni heilbrigðisráðuneytisins.
•  Flest börn á biðlistum höfðu beðið í 0-6 mánuði (30%) en um 11% höfðu verið á biðlista lengur en 2 ár, sjá neðangreinda töflu.

Desember 2021	Fjöldi barna	Fjöldi barna skráð á fleiri en einum stað
Börn í bið eftir þjónustu talmeinafræðinga	3701	947

Biðtími	Hlutfall
0-6 mánuðir	30%
7-12 mánuðir	29%
13-18 mánuðir	17%
19-24 mánuðir	12%
Lengur en 2 ár	11%